Trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam, việc khởi tố vụ án theo yêu cầu của bị hại là một trong những quy định của pháp luật tố tụng hình sự nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của bị hại.
Vậy tại sao phải khởi tố theo yêu cầu của bị hại là như thế nào?
Việc quy định khởi tố vụ án theo yêu cầu của bị hại nhằm tạo điều kiện cho người phạm tội có cơ hội để khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra, hạn chế gây thêm những tổn thất, mất mát về mặt tinh thần, danh dự không cần thiết đối với bị hại.
Những trường hợp nào chỉ được khởi tố nếu bị hại có yêu cầu?
Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định 10 trường hợp khởi tố vụ án hình sự khi có yêu cầu của bị hại.
Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định: Chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết, cụ thể:
– Điều 134 (tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác),
– Điều 135. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh,
– Điều 136. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội,
– Điều 138. Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác,
– Điều 139. Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính,
– Điều 141. Tội hiếp dâm,
– Điều 143. Tội cưỡng dâm,
– Điều 155. Tội làm nhục người khác,
– Điều 156. Tội vu khống
– Điều 226.Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp của Bộ luật hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.
Vậy người bị hại hoặc đại diện của người bị hại có được rút đơn yêu cầu khởi tố hay không?
Quyền rút đơn yêu cầu trong 10 trường hợp khởi tố theo yêu cầu của bị hại luôn được pháp luật cho phép thực hiện việc rút đơn trong bất cứ giai đoạn nào từ điều tra, truy tố, xét xử. Khi rút đơn, bị hại hoặc người đại diện của bị hại phải chịu trách nhiệm với việc rút đơn yêu cầu của mình.
Hậu quả pháp lý khi bị hại rút đơn yêu cầu là gì?
Khoản 2, 3 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định hậu quả pháp lý khi người bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố, cụ thể như sau:
- Đình chỉ vụ án, cụ thể 03 trường hợp đình chỉ:
- Trường hợp 1: Nếu vụ án đang trong giai đoạn điều tra thì Cơ quan điều tra sẽ ra quyết định đình chỉ điều tra.
- Trường hợp 2: Nếu vụ án đang trong quá trình truy tố thì Viện kiểm sát sẽ ra quyết định không truy tố và ra quyết định đình chỉ vụ án.
- Trường hợp 3: Nếu vụ án đang trong giai đoạn xét xử thì Thẩm phán chủ tọa sẽ ra quyết định đình chỉ vụ án.
- Bị hại phải đóng án phí
- Bị hại hoặc người đại diện của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu lại, trừ trường hợp rút yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức.
- Trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
Trên đây là một số phân tích của công ty Luật Đỉnh Phong về các trường hợp khởi tố theo yêu cầu của bị hại theo quy định pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam v. Nếu Qúy khách hàng có bất cứ vấn đề gì cần tư vấn thêm, xin vui lòng liên hệ đường dây hotline: 0915775 833 để được tư vấn.
Trân trọng!
Luật Đỉnh Phong
