1. Trường hợp con không được hưởng thừa kế từ cha mẹ?
Căn cứ tại Điều 613 Bộ Luật dân sự quy định về khái niệm người thừa kế như sau:
Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Trong đó, thừa kế được chia thành 02 hình thức:
– Thừa kế theo di chúc: là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người đó khi họ còn sống (Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015).
– Thừa kế theo pháp luật: là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định (Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015).
Mặc dù theo quy định tại Điều 610 Bộ luật Dân sự mới nhất 2015, mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản và quyền hưởng di sản nhưng vẫn có các trường hợp con không được hưởng thừa kế của cha mẹ để lại như sau:
– Từ chối nhận di sản thừa kế (Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015). Tuy nhiên, việc từ chối phải không nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ mà người chết để lại và phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản thừa kế;
– Bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe; ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ; xâm phạm danh dự, nhân phẩm của người để lại di sản;
– Vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
– Cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người đó được hưởng;
– Lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản lập di chúc, giả mạo, sửa chữa, hủy, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với mong muốn của người để lại di sản…
2. Không nhận thừa kế, con có phải trả nợ thay cha mẹ đã chết?
Điều 70 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định nghĩa vụ của con cái thì không có quy định bắt buộc con cái phải có nghĩa vụ phải trả nợ thay cho cha mẹ. Tuy nhiên, khi nhận thừa kế từ cha mẹ thì những người thừa kế lại phải có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.
Theo đó, Điều 615 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ:
Điều 615. Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.
Vì vậy, trong phạm vi di sản mà mình được hưởng, con phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do cha mẹ để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận trừ phi có thỏa thuận khác.
Lúc này, nếu cha mẹ chết khi chưa trả xong nợ thì mỗi người con được hưởng thừa kế phải dùng tài sản mà mình được hưởng để trả. Riêng người con không nhận thừa kế, nếu có thỏa thuận sẽ trả nợ thay những người thừa kế thì mới phải trả khoản nợ cha mẹ đã chết để lại.
Như vậy, người con không được từ chối nhận di sản nếu muốn trốn tránh nghĩa vụ trả nợ do cha mẹ đã chết để lại. Ngược lại, nếu không nhận di sản nhưng có thỏa thuận với người cho vay và các đồng thừa kế khác thì người này có thể trả nợ thay mà không phải là nghĩa vụ bắt buộc.
Luật Đỉnh Phong
